Door ds. Dick Westerneng
De weg naar de Uittocht is voor het volk Israël de kern van haar geschiedenis. Toen maakte de HEER zich bekend. Hij liet zien wie Hij is en wil zijn. In het geloof van Israël wordt hierop steeds weer teruggegrepen. De Tien Geboden beginnen met de vraag waarom je de HEER zou dienen. Het antwoord: ‘Ik ben de HEER, uw God, die u uit Egypte, uit de slavernij heb bevrijd. (Ex. 20:1)’. De verlossing uit de slavernij en het wonen in het beloofde land moeten ouders hun kinderen doorvertellen, opdat zij Gods geboden naleven onder Gods zegen (Deut. 6:20-25). Exodus is de kern van het oude verbond. In Israël zal de Messias worden geboren, die een einde zal maken aan de grootste slavernij, dat mensen niet uit zichzelf los kunnen komen van de zonde. Alleen God zelf kan dat geven door zijn verzoenende kracht. Deze gebeurtenis, het lijden en sterven van Jezus, is de kern, het fundament van ons geloven. Om Christus willen we God dankbaar dienen en zijn Koninkrijk centraal zetten in ons dagelijks leven.
Het nieuwe verbond
Vertel Het Maar kiest ervoor de geschiedenis van Israël te vertellen. Als wij als christenen Exodus lezen, beseffen we dat God steeds naar mensen heeft omgezien in hun nood en onmacht. Hij toont dat Hij sterker is dan alle tegenkrachten die gelovigen ondervinden en zelf veroorzaken. Zijn liefde doet wat onmogelijk lijkt. De redding van Mozes, zijn roeping en optreden bij farao wijzen vooruit naar Gods Zoon. We begrijpen de woorden en daden van Christus tegen de achtergrond van Israëls geschiedenis. Dat is wezenlijk. Tegelijk is wat Gods Zoon doet groter dan de Uittocht, alomvattend. Jezus is meer dan een lijdende mens of zelfs dan een lijdende profeet. Hij is God zelf in ons midden en kiest ervoor de weg van gehoorzaamheid tot de dood te gaan. Uit de Schelfzee ontsnapt een volk aan de dood, op Pasen wordt de dood voor heel de schepping voorgoed machteloos gemaakt. Gods doel voor zijn kinderen blijft hetzelfde. Om Gods grote daden op weg naar Pasen willen dag aan dag met Hem verbonden zijn. Hij is onze Heer!
De barmhartige God
Exodus begint met een troosteloze situatie, strijdig met de bedoeling van Gods schepping. Terwijl haat en dood allesbepalend lijken kiest God de kant van Israël. Dat blijft echter verborgen. Zelfs wanneer Mozes wordt geboren en gered. Zonder het te beseffen en te willen werkt de farao mee aan Gods werk. Doordat Mozes in het paleis van farao wordt opgevoed krijgt hij de juiste opleiding.
De Egyptische prins Mozes blijft in zijn hart verbonden met zijn volk Israël en vecht voor hen. Met dit geweld schept hij afstand tussen God en hemzelf. Mozes moet vluchten naar Midjan en daar leren om afhankelijk te zijn, om meer één te worden met zijn Heer. Dat laatste herkennen we uniek in Jezus. Zonde, verdriet, ziekte en pijn gaan Hem aan het hart. Door woorden en daden waarin Gods liefde zichtbaar wordt, gaat Hij gehoorzaam de weg van zijn Vader, waartoe Hij geroepen is.
Zonder God geen leven
Ik ga even voorbij aan de hardnekkigheid van de slavernij. Vele plagen zijn nodig om farao op de knieën te krijgen. In eerste instantie lijkt de ellende alleen maar groter te worden. Dat Israël gespaard blijft voor de plagen die Egypte treffen, is steeds een teken van hoop. De HEER is wie Hij zegt te zijn.
De tiende plaag is de ultieme: de dood van de eerstgeborene, de erfgenaam. De HEER snijdt de toekomst van Egypte af. Dat lezen we twee weken voor Pasen. Door de Eerstgeborene van God is er toekomst voor ons. Jezus’ verschrikkelijke lijden en sterven doen ons beseffen, dat we volkomen afhankelijk zijn van Gods goedheid en genade.
Terwijl Gods engel Egypte gaat straffen met de tiende plaag, wordt er van de Israëlieten ook iets verwacht. Ze moeten samen van het Lam en ongedesemd brood eten. Veilig achter de deurposten die zij met bloed bestreken hebben. De tiende plaag leert de Israëlieten: hun verlossing komt alleen als zij de HEER gehoorzamen. Als het bloed van het Paaslam niet aan de deurposten is gestreken komt ook hun oudste zoon om. Ze moeten het oude achter zich laten en God volgen naar het nieuwe. Gods genade is niet vrijblijvend, maar roept om een antwoord. Zonder God is er geen leven.
De overwinning
De vrijheid blijft kwetsbaar. Onze verloste, gebroken wereld lijkt op de Schelfzee, waar het alsnog mis dreigt te gaan. De verlossing is onvoltooid. Pasen is Gods weg door die zee voor ons. Jezus wordt opgewekt uit het graf, Gods ongedachte weg door de dood naar het nieuwe leven. De HEER opent voorgoed de toekomst. ‘Door een nacht, hoe zwart, hoe dicht, voert Hij ons in ’t eeuwig licht’.