Door Anja van Geerenstein
De dag werd geopend met een bijeenkomst in de Oude Kerk, waar o.a. burgemeester Verhulst van Ede en minister Weerwind spraken. Aan mij werd gevraagd om als predikant te spreken. In de middag liepen de nabestaanden met lange witte linten met daarop de namen van hun geliefden door het centrum van Ede. Een indrukwekkend gezicht. Hieronder mijn toespraak, die ik begon met Ps. 46:2-4 en 8
Waarom?
Verbijsterd, verdoofd, verslagen, verdrietig, woedend, dit zijn de eerste woorden die bij mij opkomen, als ik denk aan de mensen die iemand door geweld hebben verloren. ’s Morgens is er niets aan de hand en dan opeens wordt een geliefde door de hand van iemand anders uit dit leven weggerukt. We kijken elkaar aan en houden elkaars hand vast, zoeken troost bij elkaar of kruipen juist in onze schulp, omdat we geen woorden hebben bij het verdriet, dat zo onverwachts in ons midden is komen te staan.
Steeds weer als ik bij mijn zusje kom, zie ik die foto van Shelley staan. Een jonge vrouw. Het leven lacht haar toe, de toekomst ligt vol beloften voor haar. Een toekomst die haar ontnomen is, in haar eigen huis door de man van wie zij hield. En zij is niet de enige, zij is degene die ik ken uit de verhalen van mijn zusje. We zitten hier met een kerk vol mensen met allemaal hun eigen gruwelijke verhaal. Met één overeenkomst: iemand die ons dierbaar was, is door geweld van zijn of haar toekomst beroofd. Daarmee is ook de nabestaanden een stuk toekomst ontnomen. En we vragen ons af: Waarom?
God is aanwezig
In de Bijbel staan liederen geschreven door mensen, die ook door de diepten van het leven heengingen. Eén van die teksten is Psalm 46:
“God is voor ons een veilige schuilplaats,
een betrouwbare hulp in de nood,
Daarom vrezen wij niet, al wankelt de aarde
en storten de bergen in het diepst van de zee.”
De woorden uit dit lied willen ons vertellen, dat God aanwezig is, als wij Hem het hardste nodig hebben. Niet dat we dat ook altijd merken. God lijkt misschien op een dag als vandaag waarop we onze geliefden herdenken, heel ver weg. Maar er is geen plek op deze wereld waar God niet is. God is hier en nu aanwezig om ons tot steun te zijn, om ons houvast te geven en niet alleen vandaag. Hij is altijd bij ons, wij hoeven Hem niet uit te leggen hoe wij ons voelen, Hij weet het al. Ook als wij de woorden niet hebben, ook als wij niet weten waar wij Hem moeten zoeken, weet Hij waar Hij ons moet zoeken. Om voor ons een veilige plaats te zijn om te schuilen, een plek waar we in onze wanhoop naar toe kunnen gaan. Hij wil voor ons zorgen, als de aarde om ons heen wankelt, onze wereld instort, omdat iemand van wie we zoveel hielden zomaar ineens weg is.
Wij vragen ons misschien af “Waarom?” Waarom heeft iemand zoveel geweld gebruikt,
dat onze dierbaren (die zoveel betekenden in het leven van misschien maar een paar mensen, misschien van heel veel mensen) er nu niet meer is? Waarom zij? Waarom hij? Waarom heeft God zoveel, zulk zwaar geweld toegelaten, dat diegene van wie wij zoveel houden daaraan overleed? We mogen die vraag stellen. Alleen, wij krijgen geen antwoord op die vraag.
Bij hen, ook bij ons
Er is ook de vraag “Waar was God toen zij stierven?” Op die vraag durf ik wel een antwoord te geven, het is een geloofsantwoord. God was erbij toen zij stierven, God heeft hen Thuis gehaald. God was bij hen en al die tijd tot in de dood toe, waren zij, hoe tegenstrijdig dat ook klinkt, geborgen in Zijn handen. God is ook bij ons, Hij wil ons houvast zijn, ons tot steun zijn juist omdat het leven ons pijn doet, een pijn die niet meer weg zal gaan.
Zoals wij onze armen liefdevol om onze geliefden hebben geslagen, zo heeft God Zijn armen liefdevol om hen heengeslagen op het moment van hun sterven. Zo wil God Zijn armen liefdevol om ons heen slaan.
Wij begrijpen niet waarom iemand op zo’n gruwelijke manier van ons werd weggenomen. Maar toch, juist in dit grote, rauwe verdriet, waar wij geen woorden voor hebben, wil God ons nabij zijn. God zit niet onbewogen ver weg op een wolk. Hij wil naast ons staan, wil ons de kracht geven, die wij nodig hebben, nu wij verder moeten, met een lege plaats in ons midden.
Onze Hemelse Vader wil Zijn armen om ons heen slaan. Het maakt het niet uit of wij Hem al ons hele leven kennen, of dat wij Hem eigenlijk helemaal nog niet kennen. Hij wijst niemand af. Als wij naar Hem toevluchten met ons verdriet, met onze pijn, in onze wanhoop, dan zal Hij Zijn armen om ons heen slaan. Hij staat naast ons in onze verbijstering, onze verdoving, onze verslagenheid, ons verdriet, onze woede. Hij laat ons niet alleen in onze wanhoop. Zijn trouw aan ons zal eeuwig bestaan. Ook al merken wij het zo vaak niet, Hij is een betrouwbare hulp in de nood, die ons een veilige schuilplaats wil bieden tegen de wanhoop in, die ons in Zijn liefde wil bewaren en zelfs in de dood ons leven zal sparen.
ds. Anja van Geerenstein is predikant van de Gereformeerde Kerk te Rhoon en lid van het hoofdbestuur van de Confessionele Beweging.