Door ds. Roberto Buijs
In het boek wordt Job nauwkeurig gevolgd. Eerst is er de satan, die voor de Heer verschijnt en vrijheid vraagt om het geloof van Job op de proef te stellen. De satan wil aantonen dat wanneer Job alles kwijtraakt hij zeker God zou vervloeken. Maar niets is minder waar. Ook al verliest Job al zijn rijkdom en zelfs zijn kinderen toch vervloekt hij God niet. De satan mag zelfs nog een stap verder gaan en Job overdekken met zweren. Zo zit Job berooid van alles in het stof en tussen het vuil met een potscherf in zijn hand om zijn jeukende zweren te krabben. Ook dan vervloekt Job God niet.
En ook niet als zijn vrouw aandringt om God te vervloeken en te kiezen voor de dood. Job botst met zijn vrienden, die hem komen troosten. Ze komen namelijk met verklaringen voor zijn lijden. Er moet een reden of doel zijn voor het lijden. De grote vraag is of Job trouw blijft aan God. Alles is hij kwijt, zijn lijden is onbeschrijfelijk groot en zijn verhouding met God staat onder grote druk. Zo lezen we in het boek:
‘Blijvend vertrouwen. Dat was de inzet geweest. Tussen de satan en God. Met als vraag: of Job daarin volharden zou. De uitkomst van de vuurproef is verbazingwekkend. Al ging het een –en andermaal langs de rand en gleden zijn voeten meer dan eens uit, hij is niet in de afgrond van ongeloof beland. Alle grote woorden voorbij, zegt hij alleen: ‘Zie, ik ben te gering; wat zou ik U antwoorden?’’(p.124).
Leven met lijden
Het boek bepaalt ons bij de onbegrijpelijkheid van het lijden dat ons mensen overkomst. De schrijvers zijn dan ook van mening dat het lijden ook voor wie gelooft niet volledig te verklaren is. Vragen zullen altijd blijven. Elk antwoord is te beperkt en schiet te kort. De schrijvers peilen de diepte van het menselijk lijden. Ze hebben oog voor de worsteling met God in het geloof. Wat ze vooral willen is in geloof zoeken naar wat houvast kan bieden. En zo, dat je ondanks alles, het toch niet opgeeft om op God te vertrouwen terwijl alles je uit de handen glipt. Zo wordt Job iemand met wie we ons in ons lijden kunnen identificeren. Maar ook een voorbeeld om juist in de diepte, op de bodem van het bestaan, toch nog verlangend naar God uit te zien.
Vechten
Wanneer Job geconfronteerd wordt met zijn lijden keert hij zich niet tegen God, maar gaat wel het ‘gevecht’ aan met God. We kunnen veel leren van deze wijze van je verhouden tot God:
‘Bedenk ook dit: als je te snel wilt berusten, dan blijft het onderhuids wel gisten. Gelatenheid heet dat. En gelatenheid is geladen met een gevaarlijke springstof, die onverwachts kan exploderen als er nog een tegenslag bij komt. Want gelatenheid is nog geen overgave. Je kunt beter wat langer vechten met God dan je te snel bij je lot neerleggen. In vechten zit leven, gelatenheid is de dood in de pot.’ (p.47)
Wachten
Ook Job krijgt van God geen antwoord op zijn vragen over zijn lijden. Maar God komt uiteindelijk wel dichtbij Job. Een mooi gedeelte is wanneer alles is gezegd. De vrienden hebben gesproken over het waarom of het waartoe van het lijden. Job zelf heeft zijn ziel uitgestort. Dan verschijnt God in de storm. In het boek lezen we dan:
‘God spreekt nooit voor Zijn beurt. Net zomin als Hij ooit Zijn beurt voorbij laat gaan. Want als alles is gezegd en het stilvalt, steekt er een storm op en neemt Hij het woord…’ (p.111)
God spreekt, maar dat betekent ook dat je soms moet wachten. Zo lezen we:
‘Dit is denk ik uiteindelijk de weg van geloven. Wachten op het woord van God. Het verwachten van het spreken van God. Wij geloven in de Levende die spreekt. De God die de Eerste en de Laatste is en dus ook het eerste en het laatste woord heeft. Laat Hij dan maar spreken.’ (p.106)
Lezen
Paul Visser en Johan Visser schreven een boek dat uitnodigt om te lezen en te herlezen. Het reikt gedachten en inzichten aan om te reflecteren over het lijden en het geloof. Het is boek kan het best gelezen worden met de Bijbel bij de hand en daarin te lezen hoe de weg van Job wordt beschreven. De inhoud van het boek zet ook aan tot nadenken over de vraag wat jezelf in geloof houvast geeft wanneer het gaat stormen in je leven.
Ik kan me ook goed voorstellen dat een aantal hoofdstukken er uit gekozen worden voor een serie gespreksavonden over geloof en lijden.
N.a.v.: Paul Visser en Johan Visser, Op het scherp van de snede. Praten met Job over lijden en geloven, Utrecht 2022