Door Robert-Jan van Amstel
De Top2000 is uitgegroeid tot een fenomeen, als een stuk meubilair in de cultuur van ons land. De eerste kriebels doemen op, als je je eigen lijstje met favoriete popliedjes kunt indienen via de website. Mensen delen massaal hun muziekkeuze via Facebook, Instagram en Twitter. De Top2000-koorts wordt sterker naarmate Eerste Kerstdag nadert, want dan klinken de eerste deunen van nr. 2000. Het Top2000-café is goed gezellig ingericht en mag zich verheugen op grote belangstelling. Op Oudjaarsavond net voor twaalven klinkt de nummer 1 en net als 18 keer eerder is Bohemian Rhapsody van Queen de favoriet.
Zo is deze muzieklijst een soundtrack in een feestweek vanaf kerst richting de jaarwisseling. Een luistermarathon vol muzikale herinneringen die ineens worden wakker gekust waar je emoties ervaart van lang(er) geleden of spontaan kippenvel krijgt.
Top2000-kerkdienst
Ook in de kerken heeft de Top2000 een plek veroverd: de zogenoemde Top2000-diensten worden op allerlei vierplekken georganiseerd. De eerste Top2000-dienst werd in 2013 gehouden met ds. Fred Omvlee als pionier, zo lees ik op de website www.top2000kerkdienst.nl De droom is dat er meer (pop)muziek in de kerk zal zijn en dat rand- en buitenkerkelijken enthousiast worden gemaakt en te zorgen voor aanloop naar de kerk. Want dat is een gegeven: Top2000-diensten trekken niet alleen kerkgangers, ook grensgangers en buitenkerkelijken komen makkelijker over de drempel.
God en de Top2000
Sommige popliedjes in de Top2000 brengen God expliciet ter sprake zoals God only knows van The Beach Boys (nr.70 in de ranglijst). Er zijn vooral liedjes die God impliciet benoemen of bevatten voorzichtige verwijzingen naar de Heer. De meeste liedjes gaan natuurlijk over de liefde, de dood, gemis, verdriet en wat een mens kan troosten. Daar hebben we allemaal ervaring mee. Hoe krachtig is het, dat iemand anders voor jou verwoordt en verklankt wat jij voelt en ervaart in je dagelijks leven?
Klein gebed
De Top2000 beleeft dit jaar haar 23e editie. In deze periode vanaf 1999 zijn 590 nummers nooit (!) uit de lijst verdwenen (bron: www.top2000nl.com) En één daarvan is het lied ‘I say a little prayer for you’ uit 1968 (nr. 663 in de 2022-editie) gezongen door Aretha Franklin. En zoals Corjan Matsinger schrijft in zijn boek Heilige herrie. Geloven in de popmuziek (Amsterdam 2020) “wordt
er heel wat afgebeden in de popmuziek…. Iedereen bidt als het erop aankomt.” (p.23) Aretha Franklin was een zangeres die haar christelijke roots en geloof niet wegmoffelde. Ze kwam er openlijk voor uit. In het liedje waar zij zingt over een klein gebed (little prayer) voor een ander, een jij, wordt van alles opgeroepen. Ze bezingt haar grote liefde. Ieder moment van de dag staat in teken van bidden voor die ander. Ze hoopt dat de ander haar gebeden beantwoordt.
Door dit liedje denk ik aan iemand die voor mij bad toen ik zelf in een lastige periode in mijn leven zat. Of dat ik bid voor de ene moeder die zorgen heeft om haar puberzoon of voor degene die kampt met kanker. Een (klein) gebed doen voor de ander, waar Franklin over zingt, heeft iets intiems. God wordt niet expliciet genoemd. We weten gezien de achtergrond van de zangeres dat God hier het Adres is. Dit lied is een teer muzikaal kleinood te midden van 1999 anderen.
Dit is een morgen
Een ander voorbeeld uit die 590 is het lied “Morning has broken” uit 1972 (plaats 728) gezongen door Cat Stevens, tegenwoordig bekend als Yusuf. We komen een prachtige vertaling inclusief de originele muziek tegen in het Liedboek (2013), lied 216 “Dit is een morgen als ooit de eerste”. God wordt in de versie van Cat Stevens niet expliciet genoemd. Het ademt echter zoals de eerste adem werd gegeven aan de mens in het Paradijs; het licht dat God tot leven roept via het Woord is hetzelfde dat ons dagelijks leven kleurt. De verwondering, de verbinding met de schoonheid van natuur klinkt door de vier coupletten van het lied van Stevens heen.
Anders luisteren
Twee voorbeelden van vaste gasten in de Top2000-lijst. Wellicht ga je net iets anders luisteren naar een in eerste instantie gewoon seculier popliedje. Ineens kan God zelf door de muziek heen je hart raken, herinneringen in je bewust maken, je een spiegel voorhouden en je troosten.