Door ds. Regine Agterhuis
In de daaropvolgende periode is veel gebeurd. In 1886 vond onder leiding van Abraham Kuyper de Doleantie plaats. In 1906 splitste zich de Gereformeerde Bond af van de Confessionele vereniging. In 1973 werd in Gereformeerde Kerken het Confessioneel Gereformeerd beraad opgericht. Dit als tegengeluid tegen een toenemende modernistische theologie in de kerk. Beide groepen groeiden uiteindelijk naar elkaar toe in de afgelopen jaren, na het samengaan van de Hervormde en Gereformeerde Kerk in wat nu de PKN is. In 2020 is zo onze verenigde Confessionele Beweging is ontstaan.
Confessie
Een recente ontwikkeling op het totaal van de kerkgeschiedenis, maar met een begin in een veel verder verleden, in de eerste eeuwen van het Christendom, toen men getracht heeft woorden te geven aan de geheimenissen van het Christelijk geloof. Wie is God? Wie is Jezus? Wat betekent zijn opstanding uit de doden? Wat is de grond van ons heil? Woorden die gevat zijn in de oude belijdenissen die de kern uitdrukken van wie we als kerk zijn, waar we in geloven. Ons bestaansrecht. Gedeeld met christenen ook vandaag de dag nog in verschillende delen van de wereld, protestant, katholiek, orthodox. Al in die vroege kerk voelde men dat het belangrijk was die kern te kunnen verwoorden en vasthouden in veranderende tijden.
Ook de wereld van de vroegste kerk, het Romeinse Rijk, kende verandering. Dat rijk dat eens zo oppermachtig leek, kwam toch ten val. Het geloof in de God die in Jezus Christus mens werd om verlossing te brengen aan een wereld in nood ging echter door. Men hield vast aan dat beleden geloof, en dat gaf hoop, steun en kracht. En ondanks alle bewijzen van menselijk falen en zonde die er zeker ook in de kerk waren, was er een werkelijkheid waar mensen hun leven op konden bouwen, gesteund door de heilsfeiten, samengevat in de confessies.
Objectief heil in een tijd van subjectivisme
Dat is veel moeilijker in de tijd waarin wij nu leven, een tijd van subjectivisme. We leven in een wereld waarin eigenlijk niets meer vaststaat of mag vaststaan. Elke structuur wordt gezien als door mensen bedacht en onderdrukkend. De nadruk is verschoven van de gemeenschap, die gedragen wordt door een gedeelde geschiedenis, traditie, en identiteit, naar het individu die al het allemaal zelf moet bepalen. Dat is een vrij wankel fundament. Waar kan dat individu zich aan vasthouden? Waar kan hij troost en zekerheid aan ontlenen? Is er wel een waarheid die hij kan kennen?
Wij zeggen van wel: Christus. Christus, die zijn door zijn leven, sterven en opstanding redding en heil voor de wereld heeft gebracht. Christus is de kern waarop wij ons richten. De heilsfeiten, verwoord in de belijdenissen, vormen het objectieve heil waaraan wij onze zekerheid ontlenen. Dat is vandaag de dag nog even wezenlijk als in de eerste eeuwen. Objectief heil, gefundeerd in Christus. Dat zou ik als kern noemen van wat het betekent Confessioneel te zijn in deze tijd. Niet het subject centraal, die voor zichzelf goed en kwaad mag bepalen en die ook eigenlijk niet verlost hoeft te worden, maar Christus centraal.
Christusgerichtheid
De Christusgerichtheid is steeds meer het hart geworden van de Confessionele Beweging, meer dan in eerdere tijden waar het vaak ging over standpunten. De naam ‘Beweging’ is wat dat betreft passend. We graven ons niet in, we treden ook niet sterk op de voorgrond. We leggen van oudsher niet zo de nadruk op de bevinding, maar meer op de geloofszekerheid. We hebben respect voor de traditie, maar zijn niet statisch. Er zijn verschillende visies mogelijk; we denken niet overal hetzelfde over, maar er is wel een gedeelde kern. We houden ons niet zo bezig met identiteitsmarkers zoals het op een bepaalde manier zingen van psalmen. We zijn geen kerk binnen de Protestantse Kerk in Nederland, maar een beweging die wil spiegelen, wil inspireren en de kerk wil bepalen bij haar centrum in Christus. We trekken ons niet terug in de marge, maar laten vanuit het midden een Christus-gericht geluid horen.
Wat dat betreft kun je zeggen dat Confessioneel zijn anno 2023 betekent actief zijn op het scherpst van de snede. Het is zoeken de balans te bewaren tussen een orthodox, Christus-gericht belijden en een positief, hedendaags geluid laten horen. Niet wereldvreemd, maar ook niet opgaand in de wereld.
Een voorstel, voor wat het kan betekenen Confessioneel te zijn in deze tijd. Wat denkt u?